[Date Prev][Date Next][Thread Prev][Thread Next][Date Index ][Thread Index ]

BurmaNet Kachin: February 24, 2001




This is a test issue of BurmaNet Kachin, Kachin language news from The 
BurmaNet News.  To subscribe to BurmaNet Kachin, send an email to 
burmanetkachin-subscribe@xxxxxxxxxx or to strider@xxxxxxxxxxxx


_______________ BURMANET KACHIN  _______________
                  Kachin language news from The BurmaNet News
         February 24, 2001   Issue # 1
______________ www.burmanet.org _______________


1. Anhte a mungdan (Our Land) by Myu Tsaw Salum,USA 
2. Democracy A Kumla (The feature of Democracy) by Myu Tsaw Salum,USA 
3. Shang Lawt (Independent) Myu Tsaw Salum,USA 
4. Sinde ana by Chyangngau nsen, Singapore

___________________________________________________




ANHTE A MUNGDAN

Langji U e. ..le anhte mungdan shara shagu de pyen hkawm yu nna, ga1ai 
shai wa sai lam shagu hpe yu nna, bai sharai la 1u na matu amyu sha ni 
yawng hpe sa sha-tsam su.

Daini na aten 1adaw hta anhte mung-dan shara shagu hpe yu dat ai shaloi, 
galai shai mat wa ai lam law law hpe mu 1u ai. N byin ging ai ni mung 
grau grau byin wa nga ai hpe mu 1u nga ai.
1960 ning kaw nna, 1994 ning laman hta hten za mat ai mare buga kahtawng 
ni gaw, 98% rai nga sai. 1994 kaw nna, 1998 ning de matut wa ai aten 
1adaw ni hta mung mare buga kahtawng ni gaw grau kaja ngwi pyaw wa ai 
lam n nga ai. Hten za ding yang rai nga ai hpe mu 1u ai. (Raitim 1994 
ning kaw nna, 1997 ning 1aman majan n nga sai majaw, mare buga hkan e 
majoi mi hpyen wa a si-nat hte gap sat sharu ai lam ni gaw grai yawm mat 
sai. )

Hpyen wa hte gasat ai lam hpe ja- hkring da ai re majaw, shada da sai 
hkaw ai lam ni gaw, ganoi n nga ai daram yawm mat wa ai hpe mu lu nga 
ai. Raitim anhte amyu sha ni a MAGAM lakung lama atsam marai, ahkaw 
ahkang ngu ai gaw, n nga mat ai kaw du hkra sum taw nga sai hpe maram mu 
lu nga ga ai. Dai lam ni gaw tinang buga ma1ing mala buga shara shagu 
hpe tinang hte n seng ai zawn rai mat sai. Anhte amyu sha ni myit daw 
dan nna, galaw lu ai ahkaw ahkang gaw yawng sum mat sai hpe mu lu nga 
ai.

Masha law malawng grau mulu ai shara hpe shawng maram yu yu ga. Lai mat 
wa sai shaning law law hta U Ru ga ngu ai hpe gaw, Dingsi Du ni up sha 
lai wa ai shara re. Dingsi ni a kahpu kanau ni rai nga ai, N-ja Du ni, 
Lai Sai Du ni, N-jeng Reng Du ni mung U Ru ga hpe madu nga ai ni rai nga 
ma ai. Ngu mayu ai gaw lai mat wa sai shaning law law anhte amyu ni ndai 
lamu ga hpe madu nna up hkang nga lai wa sai re. Ndai lamu ga kaw pru ai 
manu dan lung seng ni hpe mung anhte amyu ni hte seng nga ai hpe mu lu 
nga ai.

1962.ning kaw nna gaw, ndai lamu ga hpe Myen ni hte seng sai ngu nna, 
Dingsi Du ni a lata kaw na Myen ni zing la sai rai nga ai. Raitim kade n 
na yang, K.I.O., K.I.A. ngu ai Jinghpaw Shanglawt Hpung ni bai pru wa ai 
kaw nna gaw, lamu ga law malawng ngu na hte mung chying masha yawng hpe 
K.I.O., K.I.A. ni up hkang madun matsun woi awn wa ai hpe mu lu nga sai.
1962 ning kaw nna, 1967 ning daram e gaw, lung sen maw mung lung sen n 
htu sha ai daram rai nga sai. Raitim 1968 ning kaw nna gaw lung seng hpe 
bai htu galaw wa ai hpe mu chye lu ai. 1966 nin kaw nna, 1994 nin du 
hkra gaw, ndai U Ru maw ga kaw e bungli galaw lu galaw sha hkawm sa 
hkawm wa ai lam shagu hta 95% gaw tinang Shanglawt u-hpung a up hkang ai 
shingwang kata kaw rai nga ai hpe mu lu ai. U Ru maw ga kaw e lung seng 
htu mari na lam shagu hta Shanglawt Asuya n chye nna, Shanglawt Asuya a 
ahkang n lu nna, kadai mung bungli shang galaw na ahkaw ahkang n nga ai. 
Ngu mayu ai gaw tinang Asuya a lata kaw hkrak rai nga ai hpe tsun mayu 
nga ai.

Raitim 1994 ning a hpang de gaw, angwi ngwi sha tinang Asuya a lata kaw 
nna, tsan gang mat wa ai hpe mu ai, hpang jahtum hta gaw tinang kam hpa 
dik ai Asuya wa pyi gaw Myen Hpyen Dap wa kaw ahkang hpyi nna she shang 
sa galaw lu galaw sha, lu ai madang de rai mat wa ai hpe salum kata 
kapaw na zawn myit n pyaw na hpe mu mada lu saga ai.

Anhte a lamu ga wa, anhte a Asuya hte n seng mat sai. Dai majaw, anhte 
amyu sha ni kadai mung anhte a lamu ga kaw galaw lu galaw sha mayu yang, 
hpyen wa kaw gumhpraw bang let akroi anoi hpyi lajin nna she galaw lu 
galaw sha ra sai prat de du wa sai. Hpawt hprang ni e gaw, ahkang hpyi 
nna pyi gaw ga1aw sha mai ai ahkaw ahkang gaw lu na ga ai kun? ngu pyi 
myit la ra wa sai. Tinang mungdan lamu ga wa tinang hte n seng mat sai. 
Maigan na Ja Hpaga lu su ai ni, hpaji hparat grau chye ai ni hpe she 
hpyen wa gaw bawng nna, dut sha ga1aw wa sai. N dai lam gaw yawng mu ai 
hpe shadan tsun dan ai lam re.

Lamu ga, mare kahtawng ni hpe bai yu yu ga. N dai lamu ga maling mala, 
hpun kawa yawng gaw, anhte a rai nga ai majaw, anhte shamying ai buga 
mung rai nga ai. Anhte shamying ai marawn mying, bum mying, hka mying, 
jarawp mying, dabang mying, hpun kawa mying ni anhte a mying hkrai rai 
nga ai. Daigaw, ndai ga anhte a ga, ndai arung arai mahkra, anhte a rai 
nga ai ngu ai hpe madun da ai lam rai nga ai.

Raitimhpyen wa gaw, ya aten hta lamu ga mying ni hpe pyi anhte a mying n 
shamying wa sai. Mying du hkra shaprai mayu sai. Htawm hpang de anhte 
amyu sha ni hpe dara wa yang, pyi nanhte a lamu ga ngu ai mi n mu ai lu, 
nanhte a mying hte rau re ai mi n mu ai ngu tsun lu hkra dai ni kaw nna, 
hkrak galaw wa masai. Dai lam hpe bai anhte ding lik yu ga.

Mogaung mare kaw nna, Lawng Hkang, Hpa Kant mare du hkra anhte lung wa 
yu, yu ga. Pang Hkuk mare hpe (Pa Huk) Ywa ngu sai. Kamaing mare lai 
nna, Kala kahtawng lai yang, Nam Ya Hka mahkrai kaw du yang, Mak U Nawng 
dabang kasha hpe dai ni shanhte gara hku nga a ta? (Ma-u-pin) ngu 
shamying wa sai. Bai nna, Bum Kadawng dabang hpe (Tawng Kung) ngu 
shamying wa sai. Gat Noi dabang hpe (pya Ung) ngu shamying wa sai. N 
Lung Byen kaba dabang hpe (Chyawk Hpaya) ngu shamying wa sai. Bai nna, 
Lawng Hkang mare hpe pyi gaw, (Lung Hkin) nga nna shamying wa sai. Anhte 
amyu sha ni shamying da ai Seng Tawng mare hpe Seng Tawng mare n mai ngu 
ai. Sik Maw sha mai ngu-na. Seng Tawng ngu yang shawa sha na, a ri jaw 
na, nga wa sai. Mying hpe shamat nna, amyu ginra ni hpe shamat shamit wa 
nga ma ai. Kaja wa sha nga yang anhte a lamu ga Mungdan shara shagu hpe 
anhte shamying mayu ai mying shamying ra ai re. Shanhte hte hpa mung n- 
seng ai.

N dai hkrun lam gin ra ni hpe n dum shami e mung, dan dan e mung shamit 
shatsai wa magang nga ma ai. Anhte dum ra nga ai. K.I.O., K.I.A. Asuya 
ni mung anhte a mying ni lani hte lani lai wa ai, prai wa ai hpe mu tim 
hpa n tsun galaw sharai nga ai. Ndai lam ni gaw grai ahkyak nga ai lam 
re ai hpe anhte dum ra nga ga ai.

Ya ndai zawn Shanglawt lu hkra nga nna, majan gasat wa ai aten hta e, 
anhte amyu sha ni gaw tinang a kahtawng buga mare ni hpe kau da nna, 
hprawng hkawm ra nga ai majaw, buga mare ni gaw, yawng ngu na daram 
maling mala bai tai wa ai. Mare kahtawng ni mat wa ai. Bai nna, dai mare 
buga hpe woi awn nga ai Du magam, Agyi Salangni mung yawng ngu na daram 
si htum mat sai majaw, mare kahtawng ningchyawng ni hpe bai gaw de 
sharawt na ni mung, woi awn na ni mung n nga wa sai.

Dai mare buga ni hpe woi awn ai ningbaw ni n nga wa aihte maren, bai de 
na nga nna, mare ni bai galaw wa ai shaloi raitim buga mying ni gaw, 
galai shai wa sai. Dai zawn lamu ga mying ni hpe  bai shamying wa ai 
shaloi, tinang amyu lakung lama ni a mying nan rai ra nga ai. Dai lamu 
ga mying ni hpe tinang amyu sha ni a mying n lu shamying yang gaw, aten 
ladaw na wa ai aten hta tinang amyu sha ni a lamu ga ni gaw lani hte 
lani mat wa na rai nga ai. Lama mi ndai lamu ga ni hpe hpyen wa gaw 
mying sa shamying yang, shi a mying ni shamying wa na re. Dai zawn hpyen 
wa a mying hkrai myingwa yang, htawm hpang a de anhte a lamu ga ni gaw 
mat mat wa na re. Dai majaw, tinang amyu a lakung lama ni shanu nga lai 
wa sai, tinang a mungdan mying ni hpe tinang amyu shingteng amying nan 
atsawm sha shamying da lu na gaw ti grai ahkyak rai nga ai.

***Tinang amyu mying ni hpe shamying ga. Tinang amyu mying hpe she lang 
ga, tsun ga.



___________________________________________________



DEMOCRACY A KUMLA

Democracy ngu ai a lachyum gaw mung masha ni up hkang ai lam re.
In the modern world, democracy is no longer the direct determination of 
government policy by the people. Instead the people play a more general 
role. Democracy today is a political system which supplies regular 
constitutional opportunities for changing the government officials and a 
social mechanism which permits the largest mechanism which permits the 
largest possible part of the population to influence major decisions by 
choosing among contenders for political office. (Lipset, Political Man)

"Constitutional" ngu ai a lachyum gaw, asuya a dai daw a ten gaw shadawn 
shadang "limited" rai nga ai. Mung shawa mash a ni gaw ningbaw ni hpe 
galai mayu yang shanhte hpe lata tawn da ai aten htum hkra la ra ai hte 
maren, asuya mung shi kaw ap tawn ai ahkaw ahkang "authority" hpe hkrak 
ra ai lam "specific way" hku sha mai lang nga ai.

Popular support of government
Up hkang nga ai u hpung a tara shang "legitimate" byin na matu gaw 
malawng a madi shadaw ai, masha law malawng ra lata tawn ai kaw madung 
rai nga ai. Shawa ra madi shadaw garum lam "popular support" gaw 
democratic asuya langai a matu grai ahkyak ai ra kaba rai nga ai. Masha 
malawng a ra lata ai "vote" n lu ai asuya gaw tara hte up hkang na 
"legitimacy" n mai lu ai.
Masha langai hku rai rai, u hpung langai hku rai rai, ding yang prat tup 
"legiti- mate" n byin na matu mung, ra lata poi hpe a ten daw tawn da ai 
du jang, shing n rai, daw tawn da ai a ten garai nhtum yang, ra lata poi 
galaw nan galaw ra nga ai.

Democracy kaw gaw gadai wa mung, mung masa daru magam ahkaw ahkang 
"political power" hpe jum tawn na hkri tung nang ahkaw ahkang "inherent 
right" n nga ai. Up hkang ai tara hte maren mung masha ni ra lata 
sharawt yang she mai ai re. Asuya kata e galaw nga ai raitimung, mu 
magam a matu sang lang ya lu ai "accountable " baw byin ra ai. Ningbaw 
ningla wa mi raitimung maka n kap jang shapraw kau na matu ahkaw ahkang 
nga ai re.

Mung masha ra sharawng ai hpe lu galaw sa ai, mung masa salang ni chyawm 
gaw ra lata ai kaw bai awng dang lu na malawng ai. Kalang bai lata ai 
"re-election " gaw mung masha ni asuya hpe madi shadaw "support" galaw 
ai hte jum hpareng "control" galaw ya ai hku rai nga ai.

Political competition (Mung masa shing- jawng ai lam)
Mung masa lam shingjawng ai policy ni nga ai shaloi she grau kaja ai 
policy ni pru wa mai ai re. Mung shawa masha ni mung, shanhte tang n du 
dum ai ningbaw ni hpe ra lata poi kaw n dang "reject" galaw na matu, 
lata la na policy ni "choice" nga ai majaw n gun grau lu wa ai.

Alternation in power (Ahkaw ahkang galai gashai ai lam )
Mung masa shingjawng ai lam nga ai re majaw prat janat masha langai wa, 
shing n rai, u hpung langai sha dang nga na ngu ai gaw n rai nga ai. 
Democracy kata e n gun "power" gaw rung dung masha "office holders" ni 
hku n na sha n ga, mung masha ni a ra sharawng lam, makam masham lam ni 
a majaw mung mai galai nga ai re.

Ra lata poi kaw sum mat ai party ni mung, awng dang ai wa hpe a tsawm 
sha hkap la ai hte, dai asuya hpe up hkang ai tara kata e ning hkap 
"oppose" galaw let bai du na ra lata poi a matu shajin lajang nga ai re.

N dai zawn mung masa lam hkam sharang ai "political tolerance" gaw ngang 
kang ai democracy hte daru magam ahkaw ahkang galai ai shaloi sim sa ai 
ladat hte byin mai nga ai.

Popular representation (Shawa ra gawng malai)
Dermocracy kata e mung shawa masha ni gaw rap daw salang ni hpe shanhte 
ra sharawng ai "interest" hpe hpyi tsun na hte makawp maga na matu lata 
tawn ai rai nga ai. Rap daw salang ni mung, tinang hpe lata dat ai mung 
masha ni a sharawng awng ai myit hpe galoi mung madat ya ra nga ma ai. N 
dai hku n na mung shawa masha ni gaw asuya a yaw shada sa wa ai lam hpe 
shading sharai "control" galaw ya nga ai re.

Majority rule (Masha malawng ra ai lam yan)
Masha malawng ra ai policy gaw asuya a policy rai ra ai. Raitimung n law 
ai ni "minority" a ning sen hpe mung madat ya ra nga ai. Masha law 
malawng a daw dan ai lam " majority decision" hpe mung shut jang gaw 
dawm kau ra nga ai. Dai hte maren n law ai ni a mu mada ai lam " 
minority view" hpe mung jaw ai shaloi gaw a ten ladaw hta hkan nna shawa 
"public" policy byin wa chye nga ai.

Masha law malawng a lam yan "majority rule" ngu ai kaw mung shadawn 
shadang "limits" gaw nga ra ai. Majority rule hpe lang n na minority ni 
hpe n mai a dip a rip "oppress" galaw ai. Bai nna minority right hpe 
mung hkap la lu ai shadawn shadang hta lai nna n mai tawt lai "over- 
rule" galaw nga ai. Shing n rai yang masha law malawng lawm nga ai 
jahkrit shama u hpung "tyranny of the majority" byin wa chye ai.

U hpung kata e garan ginghka ai lam n nga ai "social integration" a 
majaw, mung masa lam dang rang bawng ban hkat ai shaloi, shingyim masha 
hpraw n sam, num, la, naw ku htung hking makam masham ngu ai myit jasat 
ai lam ni n nga ai sha, madung dat yaw shada ai lam yan "policy" hpe sha 
madung tawn dang rang bawng ban jahkrup nga ma ai.

Right of dissent and disobedience
Asuya ngu ai gaw mung masha hpe garum shingtau "serve" galaw na matu sha 
re. Asuya kaw nna aming "commands of the government" gaw mung shawa 
masha ni a ra sharawng ai "public will" hte n htan shai ai shaloi, mung 
shawa masha ni gaw ning dang lu ai. Asuya a policy hpe n hkap lam 
"protest" mai galaw ai. Dai majaw mung democracy kata e up hkang ai lam 
gaw grau n na hpaw malang ai lam "open" byin wa ai re.

Political equality (rap ra ai mung masa lam yan)
Masha yawng gaw up hkang ai lam kaw mai lawm , mai shingjawng ai hte 
maren shanhte hta mung tinang a akyu a matu shawa hpe roi rip sha ai 
lam, mawp sha ai lam ni n galaw hkrup na matu lit nga ai. Masha kau 
chyen mi malawng machyi na baw n galaw lu na matu asuya hku n na tara 
tawn da ra ai rai nga ai
 .
Popular consultation (Shawa ra san shaga bawng ban lam)
Mung shawa masha hte mung dan hpe hkrak up hkang lu na matu ningbaw kaja 
ngu ai ni gaw mung masha ni ra sharawng ai hpe chye na ya ra ai hte, 
shanhte a hpyi ai, marit ai hpe chye n htang "respond" galaw ra nga ai. 
Dai mung masha ni ra sharawng ai hpe chye na na matu gaw, mung shawa mu 
mada ai "public opinion" hpe media, shi laika, radio, shiga sang lang ai 
lam "news conference" mung shawa zuphpawng "public meeting" zawn re ai 
ladat amyu myu hte tam sagawn ra nga ai re, Ningbaw ngu ai ni gaw shawa 
masha hte galoi mung n mai hka bra mat ai re.
Free press (Awm dawm dip shabra ai lam) 
Daru ning yawng magam sing dawng "dictatorship" gaw wang lu wang lang 
shiga ka shapraw ai lam ni "free and critical mass media" hpe nju dik 
htum re. Democracy kaw gaw n nga yang asak n hkrung lu nga ai.

Mung dan langai kata na shiga dip shapraw ai lam "press" gade daram wang 
lu wang lang "free" byin ai gaw dai mung dan a democracy gade daram hkam 
sha ai ngu ai hpe madun nga ai re. Wang lu wang lang shiga dip shapraw 
ai lam "free press" kaw hpa wa tsun tim jahtum e gaw mung masha ni nan 
daw dan la ai ahkaw ahkang gaw grai ahkyak rai nga ai.

Lahta de tang madun ai hkrang ni kaw na anhte a mungdan kata e gade 
daram wa shatup lu nga ai kun ? Democracy ngu ai ga gaw mungkan e grai 
lang nga ma ai. Anhte ni democracy hte htap htuk ai hkrang ni hpe chye 
tawn yang gaw manang wa hpa tsun nga ai hpe a san sha mu wa na ga ai.



___________________________________________________



SHANG LAWT

Shang Lawt ngu ai gaw kaga masha wa e pat shingdang, hkum da ai nnga ai 
sha tinang ra sharawng ai hku wang lu wang lang tinang a gam maka hpe 
tinang ga1aw sa lu ai awm dawm ahkaw ahkang hpe Shang Lawt ngu ai re. 
Mungdan langai mi hku rai rai, amyu sha lakung lama hku mi rai rai, 
shinggyim masha langai mi hku mi rai rai tinang ga1aw mayu, tsun mayu, 
hkawm sa mayu ai lam shagu hpe wang lu wang lang tsun shaga hkawm sa lu 
yang, dai ahkaw ahkang gaw shang lawt rai sai.

Dai ni na aten ladaw hta anhte amyu sha ni a gam maka hpe yu dat yang 
anhte Jinghpaw Wunpawng Mungdan gaw shang lawt lu ai mungdan langai rai 
nga ai kun ? Anhte amyu lakung lama myu baw sang yawng gaw shang lawt lu 
ai amyu ni rai nga sai kun ? Anhte amyu sha hkum ding dek hku nna mung 
anhte shang lawt lu nga ga ai kun ? Sum ru yu ra ai aten ladaw laman 
langai kaw hkrak sha du nga sai.
Anhte a mungdan hte anhte a amyu sha ni gaw moi shawng de shang lawt lu 
ai lakung lama amyu sha langai rai nga ga ai. Labau hpe yu dat yang 
anhte amyu sha ni gaw galoi mung, masha wa a uphkang sha ai nhkrum yu ai 
amyu lakung ni rai nga ga ai hpe asan sha mu nga ai. Tinang a lamu ga 
ntsa e tinang a mung Du magam ni hte rai nna wang lu wang lang rai nga 
lai wa sai hpe mu lu ai.

Raitim,1850 ning a hpang de Inglik asuya wa gaw Myen mung hku 
nnaJinghpaw mung de gabye shang bang wa ma ai sai. Jinghpaw mung ting 
hpe atsawm lu up hkang lu ai gaw 1926 kaw nna she, hkan se hta ai the up 
hkang lam hpe shagrin ai hku rai ma ai. Ngu mayu ai gaw dai aten hta 
Inglik wa a uphkang ai hpe hkam la ra ai rai nga ga ai. Inglik ni anhte 
a mungdan de shang bang wa ai shaloi anhte amyu ni a kaji kawa ni byin 
mai ai hku gaw ninghkap gasat ma ai. Raitim, msha n-gun, hpaji n-gun, 
machyu wan yam n-gun n bung ai majaw Inglik wa a kata kaw nga ra mat 
sai. Dai aten hta anhte amyu ni kaw mungdan ting a hpyen dap ni mung 
nnga ai, shara the shara myit hkrum ai the langai sha rai nna mung nlu 
nga ai aten rai nga ai. Jinghpaw Du ni mung tinang a shara kaw tinang Du 
galaw nna nga lai wa ai aten re ai a majaw mung, Inglik wa aloi ali sha 
up sha lu ai lam rai nga ai.

Raitim, dai aten hta tinang a lamu ga Du ni hpe Inglik wa hku nna shamat 
shatsai kau ai lam nnga ai. Lamu ga, hpun kawa ni yawng hpe mung ni na 
the maren uphkang nga sha na ahkaw ahkang jaw nna nga nga ai. Mungdan 
hku nna shang lawt sum mat ai raitim, shinggyim ahkang gaw hkrak tup naw 
lu ngaai hpe mu lu ai. Uphkang masa sha Inglik a n-pu kaw rai nga tim 
anhte amyu sha Du ni hte rau rai nna, mung shawa yawng a asak hkrung lam 
gaw ram ram shim ai hku nga lu ga ai. Galaw lu, galaw sha lam hte 
htungbkring labau lam ni hpe n dut n dang shawng na hte maren galaw nga 
lu ga ai.

Dai hpang 1939 ning kaw byin hpang wa ai hti hkum (2) mungkan majan gaw 
anhte Jinghpaw mungdan kata de 1942 ning kaw shang du wa sai hku rai nga 
ai. Dai hti hkum (2) mungkan majan kaw anhte amyu sha ni gaw mungkan 
ting myit hkrum hpung rai nga ai Inglik hte American hpung maga shang 
lawm, nna Japan hpe gasat ga ai. 1945 ning hta mungkan majan ngut mat 
sai.

Mungkan majan ngut ai hpang e anhte Jinghpaw amyu sha ni gaw shang lawt 
bai lu na aten ladaw laman langai mi de du gabye shang wa saga ai. Dai 
shaloi Aung San ngu ai Myen ningbaw langai mi Jinghpaw mung de shang wa 
nna Jinghpaw ni hpe shanhte hte rau shang lawt jawm la na hku anhte a 
jiwa ni hpe bawng ban sai. Dai shaloi anhte a jiwa ni law malawng ngu na 
daram Myen hte shang lawt la na matu myit ndaw dan lu ma ai. Raitim, 
hpangjahtum e gaw Sama Du Wa Sinwa Naw woi awn nna, Myen hte rau shang 
lawt hpe jawm la na hku daw dan nna shang lawt hpe rau la sai.

Dai aten hta Myitkyina mare kaw, ya Myen ni hpyen la lahkawn shara galaw 
ai kaw e General Aung San hpe anhte a kaji kawa rai nga ai Du Wa 
Htingnan Kum Ja gaw "nanhte Myen ni hpe anhte nkam ai, nanhte Myen ni 
gaw grai masu magaw myit dai ngu" tsun ai. Shaloi General Aung San , gaw 
"Re ai, anhte Myen ni gaw n kaja ga ai, raitim, moi na Myen ni she re, 
ya na anhte a prat na Myen ni gaw dai zawn n rai sai. Moi na ni a akyang 
hpe anhte mung nra ga ai. Ya gaw rap ra ai tara, ahkaw ahkang kata kaw e 
Jinghpaw wa lap mi lu ang yang Myen wa mung lap mi lu ai ahkaw ahkang 
kata kaw rau nga ga" nga nna ga sadi jaw sai re majaw anhte a jiwa 
ningbaw ningla ni gaw Myen hte shang lawt rau la na matu myit hkrum sai.

Dai shani General Aung San wa hte ga sadi la ai hpalap lu poi hta e Du 
Wa Htingnan Kum Ja gaw ning ngu nna ga sadi dagam ga tsun sai. "Dai ni 
kaw nna gaw anhte Jinghpaw hte Myen gaw Jinghpaw lap mi rai yang Myen 
mung lap mi rai na, Jinghpaw wa mung Myen wa a ntsa hta ga sadi dung na. 
Myen wa mung Jinghpaw wa a ntsa hta ga sadi dung let shada da n masu n 
magaw ai sha rap rap ra ra nga na rai sai. Lama mi masu magaw wa ai 
shani, ga sadi n dung wa ai shani gaw dai ga sadi shawng n dung ai, myit 
magaw ai amyu lakung ni gaw yak hkak mat u ga. Jam jau ru yak u ga. Ding 
hpring ai lakung ni hpe gaw Hpan Karai e mung yu lanu lahku u ga. Dai 
ding hpring ai lakung lama gaw mungkan hta mayet maya kung kaba wa u ga" 
ngu nna ga sadi shaman ga tsun nhtawm hpalap hpe jawm lu ma ai lam hpe 
hkrak chye nga ga ai.

Dai zawn rai Myen hte bawng nna anhte amyu ni gaw Inglik a lata kaw nna 
shang lawt jawm la sai. 1948 ning hta shang lawt lu ai. Myen hte pawng 
(rau sha) ai shang lawt Jawm la sai. Dai aten hta shawng nnan e gaw 
Jinghpaw Mungdan hpe Jinghpaw amyu sha ningbaw ningla ni woi awn uphkang 
nna, tinang a mungdan hpe tinang a amyu sha ni nan uphkang sha ai hku 
rai sai. Raitim, Myen amyu sha ni gaw myit magaw rawng nna shang lawt lu 
ai hpang 1947 ning na Mungdan uphkang tara hpe jahten mayu sai majaw 00 
Nu ngu ai Myen ningbaw wa gaw amyu myu shalau bang wa sai. Mungdan ting 
hpe Buddah makam masham rai ra ai nga ai mung galaw wa sai. Dai hpang 
1962 ning March shata praw 2 ya shani gaw Myen General Ne Win wa woi awn 
ai hpyen hpung ni gaw Mungdan uphkang arawng aya yawng hpe laknak, n-gun 
hte zing la kau sai. Dai hpang kaw nna gaw Jinghpaw Wunpawng sha ni a 
shang lawt gaw sum mat sai. Dai zawn Myen mung ting n tara sai majaw, 
Myen ni ga sadi run sai majaw, KIO, KIA shang lawt hpung rawt sai. Dai 
aten kaw nna gaw jinghpaw amyu sha ni n ni n kri hkrum sha ai lam ni gaw 
lani hte lani grau she rai wa sai. Shang lawt ahkaw ahkang n nga sai.. 
Shawng de general Aung San wa a ga sadi mung gara de yawng mat sai kun ? 
Myen ni lang hte lang ga sadi run sai. Jinghpaw ni hpe roi ai lam lani 
hte lani jat jat nna galaw wa sai. Jinghpaw mung shara shagu wan hkru 
sai. Jinghpaw amyu sha ni si htan sat nat ai lam shani shagu hkrum nga 
sai. Dai zawn rai nna Jinghpaw amyu sha ni a du, baw law law gaw, Myen 
hpyen dap a lata kaw sum mat sai. Mung masa shaga na ahkaw ahkang n nga 
sai. Makam masham lam mung lani hte lani n nga wa sai. Htunghkring labau 
lam mung lani hte lani n nga wa sai. Tsun shaga lam, laili laika shalat 
lam ni mung lani hte lani sum mat wa nga sai. Hkawm sa Hkawm wa na lam 
ni yawng mung pat wa sai. Tinang a nta kaw nna, shinggan le na matu pyi 
ahkang hpyi ra sai. Hkrun lam hkawm ai shani shagu hta mung grai hkrit 
tsang let sha hkawm sa hkawm wa ra sai. Kalang lang tinang a nta kaw nga 
ai pyi Myen hpyen ni gaw nta madu hpe ahkang n hpyi ra ai sha kam ai hku 
sa shang let mara kata sharim sha ai lam ni, gayet ai lam, gap sat ai 
lam ni law law hkrum wa sai. Hkawm sa hkawm wa ai shaloi mung shanhte 
myit ndik yang zing ri ai. Amyu num ma ni hpe mung kam ai hku aroi arip 
di hkrum saga ai. Hkrun lam hkan Myen hpyen dap jung da nna anhte a amyu 
shayi num ni hpe jep ra ai, hpyen dap kawng de jahkring mi lung wa nga 
nna num ni hpe shaga la nhtawm majoi roi rip ai lam ni shara shagu galaw 
ma ai. Hpyen dap kaw jep hkrum ai amyu shayi ni law malawng gaw myi prwi 
si hte gaya let manaw manang hpe hkrum na pyi n wam let yu wa ra ai. Dai 
shaloi Myen hpyen la gaw mani sum myi man the bai jahpoi a sawng hkrum 
nga ai. 

Mungdan shang lawt ngu ai gaw hkum tsun sa, shinggyim masha ahkaw ahkang 
ngu ai mung langai pyi n nga mat sai. Anhte amyu sha ni gaw Myen wa a 
sinat npu e n ni n kri ru yak jam jau baw sum hpa hkrum sha nga saga ai. 
Ndai zawn rai n ni n kri hkrum sha ai lam gaw shang lawt ngu ai ahkaw 
ahkang n lu ai majaw rai nga ai. Dai majaw anhte amyu sha ni gaw shang 
lawt lu ra sai nga nna shakut wa ai shaning 40 ning pyi du wa sai. Anhte 
a ningbaw ningla rai nga ai Ningbaw Kaba Lahtaw Zau Seng, Lahtaw Zau Tu, 
Zau Dan hte Duwa Pung Shwi Zau Seng ni woi awn nna amyu sha ni yawng 
lawt lu na matu grai shakut sa wa saga ai. Shing rai shakut nga yang 
ningbaw ni hpe hpyen wa a masha ni sat kau ai hpang kaw raitim, ningbaw 
kaba n nan Ningbaw Kaba Maran Bang Seng hte Ningbaw Malai Du Kaba Mali 
Zup Zau Mai ni gaw amyu sha ni hkrak lawt lu hkra nga nna myi di chyip 
shakut woi nga ga ai re. Shang lawt ngu ai hpe ra sharawng ga ai re 
majaw asak du, baw law law hte galai let gasat nga ai rai nga ai. Buga 
Kahtawng mare law law wan nat hkrum let gasat nga ga ai. Tinang amyu 
shayi ni law law hpe roi rip ya ai hpe mung hkam sha let shakut nga ai. 
Anhte amyu sha num, la, kaji, kaba yawn hpe mara kata gap sat kau hkrum 
ai rai tim amyu sha yawng hte anhte mungdan lawt lu hkra nga nna shakut 
nga ai rai nga ga ai. Kaning re ai mayak mahkak hte raitim shan lawt hpe 
galai la na re ngu ai myit daw dan ai hte sha a nut nga ai rai nga ga 
ai. Anhte amyu sha hte anhte mungdan hpe shang la lu hkra anhte amyu sha 
ni langai sha nga tim gasat na ngu ai myit hte rawt sa wa ai, KIO, KIA 
rai nga ga ai.

Anhte amyu ni gaw masha sat mayu nna majan gasat nga ai ni n re, shang 
lawt lu mayu nna, awm dawm ahkaw ahkang lu mayu nna tara ai majan gasat 
nga ai she rai nga ga ai. N -gup ga hte gasat mai yang n gup ga hte 
gasat na sha re. N-gup ga hte n gasat mai yang sinat laknak hte gasat 
rai nga ai. N-gup a ga hte bawng ban jahkrup la mai yang grau kaja nga 
ai. Ra lata pa majan hte raitim gasat mai yang gasat ra nga ai. Kaning 
re ai ladat hte mi gasat nga tim shang lawt lu na sha ahkyak rai nga ai.

Shang lawt lu hkra shakut ai bungli gaw jin ai baw n re, tsang ai baw n 
re, ung ang ai baw n re. Mahtai gaw langai sha nga ai (1+1=2) kaga 
mahtai n nga ai. Shanglawt nan lu ra ai. Na a prat hta n lu yang nye a 
prat hta lu hkra, nye a prat hta n lu yang nye a kasha prat hta lu ra 
ai, kasha prat i hta n lu yang kashu prat hta lu ra ai. Lu nan lu ra ai. 
Mahtai kaga n nga ai. Jin sai, hkri sai, hkying sai nga nna kaman li la 
kabai tawn da ai baw n re. Tinang n dang yang masha wa dang na re, 
tinang n tsang yang hpyen wa tsang na re. Dai majaw, anhte yawng gaw 
magrau grang ai myit hte shang lawt awm dawm lu la hkra matut nna n gun 
dat ra saga ai.

Gap hkat jahkring nna mungdan a ngwi pyaw lam woi galaw ai ladat hpe gaw 
lang ra nga ai. Raitim, gap hkat jahkring nna shang lawt lu la hkra 
galaw ai myit hpe mung jahkring woi ai lai ladat ni gaw mau hpa daram 
shut nga ai. Gap hkat jahkring ai raitim, shang lawt gaw lu ra ai. Gap 
hkat jahkring ai hte shang lawt lu ai gaw , shabung mai ai baw n re ai 
lam hpe anhte amyu sha shagu gaw hkrak chye na ra nga ai.

Dai rai yang ya aten hta anhte hpa rai ung ang nga ga ai kun ? Shing 
nrai anhte amyu ni shang lawt lu sai kun ? Anhte amyu sha ni tsun shaga 
ai hta wanglu wanglang tsun shaga lu saga ai kun? Mung masa tsun jahta 
na ahkaw ahkang nga sai kun? Tinang a htung hkring labau lam atsawm 
galaw na ahkang nga sai kun ? Tinang a yi, sun, hkau na ni atsawm sha 
galaw lu, galaw sha ai lam galaw lu sai kun ? Tinang a amyu sha ni hkawm 
sa hkawm wa ai lam hta jep shatsang ai lam ni nnga sai kun ? Tinang a 
amyu laili laika ni hpe n dut n dang sharin achyin na ahkaw ahkang nga 
ai kun ? Tinang a htung hkring ning li ni hpe n dut n dang galaw na 
ahkaw ahkang nga sai kun ? Tinang amyu hte seng ai laika ka na ahkaw 
ahkang nga ai kun ? Tinang a ndum nta hta asak shim lam hkrak re ai 
ahkaw ahkang lu ga ai kun ? Anhte atsawm myit yu ra nga ga ai. Mungdan 
masha langai a jet ai ahkaw ahkang gaw dai mungdan hte amyu hte seng ai 
mung masa, amyu masa yawng hpe chye mung chye ra ai, tsun mung tsun ra 
ai. Dai zawn mung masa, amyu masa galaw ai gaw mara nnga ai. Jaw ai 
bung1i hpe galaw ai re majaw, kadai hpe mung mara n mai jaw ai. Dai 
mungdan kata kaw nga ning len dai mungdan a mung masa hpe n mai tsun 
yang gaw dai mungdan masha gaw shang lawt n lu ai hpe a san sha madun 
nga ai lam rai nga ai. Shang lawt lu ai mung masha shagu gaw, mung masa 
hpe tsun shaga na ahkaw ahkang nga ra ai.

Mungdan asuya galaw nga ai kadai raitim, tinang a mung shawa hpe mung 
masa shaga na lam hpe n-gun jaw ra ai, ahkaw ahkang jaw ra nga ai. 
Tinang a mung shawa hpe mung masa shaga na ahkaw ahkang n jaw ai uhpung 
gaw mung shawa a asuya n rai sai ga re.

Dai re majaw anhte amyu sha ni gaw anhte amyu sha ni a ahkaw ahkang hpe 
n hkrit n tsang tsun shaga jahkrup la na matu yawnghta lit nga nga ai. 
Masha shagu shang lawt sha n lu yang dai mungdan, dai amyu sha ni galu 
kaba na lam nnga ai. Dai majaw mungdan shang lawt lu hkra amyu sha shang 
lawt lu na gaw ahkyak dik htum rai nga ai.



___________________________________________________


SINDE ANA TSI LAJANG LADAT

Masha langai mi asak hkrung na matu masha a hkum hkrang kata kaw rawng 
ai arai ni mahkra mung a sak hkrung nna shi hte seng ang ai lit ni hpe 
gun hpai let bungli galaw ra nga ma ai. Masha a hkum hkrang kata kaw nna 
arai langai ngai bungli nlu galaw wajang, shi hte seng ang ai lit ni hpe 
kahprai wa ai majaw masha asak hkrung lam hta n byin ang ai ana ahkya ni 
byin wa nga ai re.

Ndai lam hte seng nna anhte masha a hkum hkrang hta shani shagu sha bang 
dat ai lu sha hte hka ntsin ni hpe hkum hkrang hta ra ai hte hpe shaw la 
ngut jang n ra mat sai hka hte n kaja ai htingni dumgyi hte latung ni 
hpe bai shapraw kau ra ai re. Dai latung ni hte n ra mat sai hka ntsin 
ni hpe masha hkum kaw nna Kidney Renal ngu ai sinde wa gaw shapraw kau 
ya ai re. Dai majaw anhte masha ni mung a san a pan hte shamu shamawt lu 
bung li galaw lu nga ga ai re.

Rai tim anhte masha nkau mi hta dai Kidney wa myu baw sum hpa a majaw 
shi a bungli hpe shi a tsawm n lu galaw gun hpai wa ai shaloi, anhte 
shani shana sha bang dat ai lu sha hte hka ntsin ni hpe bai n lu shapraw 
kau wa nga ai. Dai shaloi hkum hkrang hta n ra mat ai hka ntsin hte 
latung ni masha hkum kata kaw nna n pru mat ai majaw, masha a hkam kaja 
lam hpe mayak mahkak byin shangun wa nga ai. Dai shaloi masha a hkum sai 
kata kaw Urea ngu ai jit (Toxic) rawt wa nga ai. Dai sha1oi dai masha wa 
gaw jit atsawm n luji wa nna hkum hkrang bum wa na, madawn mayu wa na, 
lu sha n kam sha wa na, ba nna nsa atsawm n lu sa wa na, sai n-gun yawm 
wa na, hkum hkrang lasi wa na, shan htoi wa na, hkum ting gaya wa na, 
sai rawt lung wa na rai nga ai. Tsi dap de sa madun nna sai jep yu jang 
n kaja ai latung ni sai kaw grai rawng taw nga ai hpe mu wa lu na rai 
nga ai. Dai ana hpe tsi sarawun hte ana tamjak ni hte yawng tam nna 
sinde ana re ai hpe chye lu ai. Shaloi hpungtang hpaji ninghkring ni 
galaw shachyaw da ai Dialysis machine ngu ai jak hte hkum hkrang kaw na 
n kaja ai latung hte hka ntsin ni hpe shaw la kau ya mai nga ai. Daijak 
(Dialyser) hpe jai lang let masha a hkum kaw nna latung ni hpe la kau ya 
ai lam hpe Dialysis ngu nna shamying da ma ai.

Dai hpe ndai sinde ana byin ai masha wa gaw bat mi hta masum lang hte 
shi prat tup galaw mat nga nu ai. Dai dialysis galaw nga ai majaw, dai 
ana lu ai masha wa gaw shi ning, shi manga ning du hkra asak hkrung let 
bungli galaw sha lu nga ma ai. Dai dialysis n lu galaw jang gaw urea 
toxic a majaw grai lawan ai hku asak htum mat chye ai. Rai tim ya dai 
jak hte dialyser hpe lang ai amajaw sinde ana byin ai masha ni a sak 
galu mai nga ai re. Dai jak hte Dia1yser mung grai manu kaba ai re majaw 
dialysis galaw ai mung manu hpu nga ai. Rai tim dai ana lu ai masha wa 
gaw dialysis nlu galaw yang lawan ai hku si wa chye ai re majaw dai hpe 
shi prat tup nan galaw ra mat nu ai re. Dai ana gaw asak kaji kaba n 
lata ai sha byin chye nga ai. Dialysis galaw ai majaw hkam kaja let 
bunli mai galaw lu galaw sha nga ai.

Singapore kaw nna National Kidney Foundation kaw dai sinde ana lu ai 
mashani a matu manu mai htum ai hte kaja htum ai hku ga1aw ya nga ai re. 
Dai ana lu ai ni Dislysis hpe batmi hta masum lang galaw let nkau mi 
Taxi driver, jak rung hkan, nkau mi rung bungli myu myu ga1aw let asak 
hkrung nga ma ai. National Kidney Foundation gaw Singapore kaw Dialysis 
dap shi jahku hpaw da lu sai re. Dai kaw bungli ga1aw nga ai sara, 
saranum ni hpe mung tut nawng e hpaji hpe shatsaw sharawt ya let grau 
madang tsaw wa na lam de shakut let galaw nga ma ai re. Karai Kasang jaw 
ya ai hpaji gaw mau hpa kumla kaba nan rai nga ai.
Elizabath Ja Bawk





The BurmaNet News is an Internet newspaper providing comprehensive 
coverage of news and opinion on Burma  (Myanmar) from around the world.  
If you see something on Burma, you can bring it to our attention by 
emailing it to strider@xxxxxxx

To automatically subscribe to Burma's only free daily newspaper in 
English, send an email to:
burmanet-subscribe@xxxxxxxxxxxxxx

To subscribe to The BurmaNet News in Burmese, send an email to:

burmanetburmese-subscribe@xxxxxxxxxxxxxx


You can also contact BurmaNet by phone or fax:

Voice mail or fax (US) +1(202) 318-1261
You will be prompted to press 1 for a voice message or 2 to send a fax.  
If you do neither, a fax tone will begin automatically.

Fax (Japan) +81 (3) 4512-8143


________________


Burma News Summaries available by email or the web

There are three Burma news digest services available via either email or 
the web.

Burma News Update
Frequency: Biweekly
Availability: By fax or the web.
Viewable online at http://www.soros.org/burma/burmanewsupdate/index.html
Cost: Free
Published by: Open Society Institute, Burma Project

The Burma Courier 
Frequency: Weekly 
Availability: E-mail, fax or post.  To subscribe or unsubscribe by email 
celsus@xxxxxxxxxxx
Viewable on line at: http://www.egroups.com/group/BurmaCourier
Cost: Free
Note: News sources are cited at the beginning of an article. 
Interpretive comments and background
details are often added.

Burma Today
Frequency: Weekly
Availability: E-mail
Viewable online at http://www.worldviewrights.org/pdburma/today.html
To subscribe, write to pdburma@xxxxxxxxx
Cost: Free
Published by: PD Burma (The International Network of Political Leaders 
Promoting Democracy in Burma)




________________

____________________________________________________________
T O P I C A  -- Learn More. Surf Less. 
Newsletters, Tips and Discussions on Topics You Choose.
http://www.topica.com/partner/tag01